Biljarten is al eeuwenlang een geliefde sport die precisie, concentratie en strategie combineert. Maar wist je dat deze sport ook uitstekend toegankelijk is voor mensen met een lichamelijke beperking? Rolstoelbiljarten is wereldwijd in opkomst en bewijst dat talent en toewijding belangrijker zijn dan fysieke mobiliteit. In deze blog duiken we dieper in de wereld van het rolstoelbiljarten: van techniek tot competitie, van toegankelijkheid tot topsport.

Wat is rolstoelbiljarten?

Rolstoelbiljarten is een aangepaste vorm van traditioneel biljart (zoals pool, snooker of carambole) waarbij spelers in een rolstoel deelnemen. De regels zijn grotendeels hetzelfde als bij het reguliere biljarten, met slechts enkele kleine aanpassingen om de sport eerlijk en veilig te houden. De focus blijft liggen op techniek, concentratie en tactiek – ongeacht of de speler loopt of rolt.

Wat zijn de aanpassingen?

Hoewel de essentie van het spel gelijk blijft, zijn er enkele aanpassingen in het rolstoelbiljarten:

• Stabiliteit en veiligheid: Spelers moeten een rolstoel gebruiken met vergrendelde wielen om stabiliteit te garanderen bij het stoten.
• Gebruik van hulpmiddelen: Veel spelers gebruiken een aangepaste keu of verlengstukken om moeilijk bereikbare ballen te raken.
• Regelwijzigingen: Er zijn kleine aanpassingen in regels rondom houding en contact met de tafel, omdat spelers niet kunnen leunen of over de tafel kunnen hangen. Daarnaast geldt dat spelers met hun billen op het kussen van de rolstoel moeten blijven zitten tijdens het stoten.
  

Deze aanpassingen zorgen ervoor dat de sport eerlijk en competitief blijft, terwijl ze tegelijkertijd rekening houden met de fysieke mogelijkheden van de speler.

Voor wie is rolstoelbiljarten bedoeld?

Rolstoelbiljarten is er voor iedereen met een fysieke beperking die het spelen van regulier biljarten bemoeilijkt. Denk aan mensen met:

• Dwarslaesie
• Spierziekten
• MS of reuma
• Geamputeerde ledematen
• Niet-aangeboren hersenletsel
  

De sport is geschikt voor alle leeftijden en niveaus: van recreanten tot topsporters die meedoen aan nationale en internationale toernooien.

Competities en erkenning

Rolstoelbiljarten is inmiddels stevig verankerd in de biljartwereld. Veel landen hebben nationale competities of toernooien specifiek voor spelers met een beperking. In Nederland organiseert de KNBB (Koninklijke Nederlandse Biljart Bond) bijvoorbeeld jaarlijks het NK Rolstoelbiljarten, waar talentvolle spelers uit het hele land samenkomen.

• Belangrijk om te weten: voor deelname aan het NK Rolstoelbiljarten is een officiële WMO-verklaring verplicht. Deze verklaring, afgegeven door de gemeente, bevestigt dat sprake is van een structurele lichamelijke beperking. De KNBB stelt deze eis om te zorgen voor een eerlijke en duidelijke classificatie van deelnemers.
  

Ook internationaal groeit de sport. Er zijn rolstoelbiljarttoernooien die vallen onder de vlag van wereldwijde sportorganisaties, met als langetermijndoel opname in de Paralympische Spelen.

Rolstoelbiljarten als revalidatie en therapie

Naast de sportieve waarde heeft rolstoelbiljarten ook een bewezen therapeutische functie. Het helpt bij:

• Verbetering van de fijne motoriek
• Versterking van rompbalans en rompcontrole
• Stimulering van concentratie en cognitieve vaardigheden
• Bevordering van sociale interactie en zelfvertrouwen
  

Voor veel spelers is de biljartzaal niet alleen een sportieve uitlaatklep, maar ook een plek van verbinding, plezier en persoonlijke groei.

Hoe kun je beginnen?

Wil je zelf kennismaken met rolstoelbiljarten? Hier zijn een paar tips:

• Zoek een lokale biljartvereniging: Steeds meer clubs zijn rolstoelvriendelijk of bieden specifieke uren of groepen aan.
• Vraag naar proeflessen: Veel verenigingen organiseren kennismakingsmiddagen of workshops.
• Schakel je revalidatiecentrum in: Sommige centra bieden rolstoelbiljarten aan als onderdeel van het revalidatieprogramma.
• Bezoek toernooien of clinics: Zo krijg je een goed beeld van wat de sport inhoudt en kun je ervaren spelers ontmoeten.
  

Conclusie

Rolstoelbiljarten is méér dan een aangepaste versie van een klassieke sport – het is een volwaardige, inspirerende en uitdagende discipline waar techniek, mentale scherpte en passie samenkomen. Of je nu recreatief wilt spelen of de ambitie hebt om de top te bereiken, rolstoelbiljarten biedt ruimte voor groei, plezier en verbondenheid. Biljarten kent geen grenzen – alleen precisie, passie en plezier.

Deze blog is geschreven met hulp van: Jan Versprille, Henk Ras en Jan Vos